Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, Ermenistan’ın “emniyet ve güvenliği artırıcı nükleer programını” desteklediklerini açıkladı. Grossi, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, Uluslararası Nükleer Güvenlik Konferansı’na (ICONS) katılmak üzere Avusturya’nın başkenti Viyana’da bulunan Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile bir araya geldiklerini belirterek, “UAEA’nın, nükleer emniyet ve güvenliğin artırılması da dahil olmak üzere Ermenistan’ın nükleer programını desteklediğini” kaydetti.
Ermenistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre de Mirzoyan, Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması Örgütü (CTBTO) Genel Sekreteri Dr. Robert Floyd ile de görüşme gerçekleştirdi. Ermenistan’ın bu antlaşmayı 1 Ekim 1996’da imzaladığı ve 12 Temmuz 2006’da onayladığı kaydedilen açıklamada, tarafların karşılıklı işbirliğinin yanı sıra bölgesel konuları ele aldığı belirtildi.
AVRUPA BİRLİĞİ, NÜKLEER ENERJİ SANTRALİNİN OLUŞTURDUĞU TEHLİKEDEN KAYGILI
Avrupa Birliği (AB), 21 Mart 2013’te, Ermenistan’dan, deprem kuşağında bulunması ve eski teknolojisi sebebiyle Metsamor Nükleer Enerji Santralinin faaliyetini durdurmasını istemişti. AB’nin Ermenistan Ofisi Müdürlüğü, santralin faaliyetinin devam etmesinden rahatsızlık duyulduğunu kaydederek, “Santralin faaliyetinin durdurulmasına yönelik kısa zamanda bir program hazırlanması için Ermenistan hükümetine başvuruda bulunduk. Santralin faaliyeti sona erdikten sonra, Ermenistan’ın enerji güvenliğini temin etmek için Ermenistan hükümeti ile alternatif kararları müzakere etmeye hazırız.” ifadelerini kullanmıştı.
TÜRKİYE SINIRINA ÇOK YAKIN BİR KONUMDA
Türkiye sınırına 16 kilometre uzaklıktaki santralde, biri 1976’da, diğeri 1980’de devreye alınan iki reaktör bulunuyor. Her iki reaktör de Ermenistan’da yaşanan 1988 Spitak depreminden sonra 1989’da kapatılmış ancak yeni inşa edilen 2 numaralı reaktör, yenileştirme çalışmaları sonrasında 1995’te yeniden açılmıştı. Eski teknoloji ürünü olan söz konusu reaktörün 2005’te dolan kullanım ömrü, Ağustos 2021’de yapılan yenileme çalışmaları sonucunda 2026’ya uzatılmıştı.
Başbakan Nikol Paşinyan, Mayıs-Haziran 2023’te, nükleer enerji konusunda Rusya, ABD ve üçüncü ülkelerle görüşmeler yürütüldüğünü ve Metsamor Nükleer Enerji Santraline yeni bir nükleer reaktör inşası konusunun araştırılmasına yönelik kurumlar arası çalışma grubu oluşturulacağını açıklamıştı.
Ermenistan, 15 Aralık 2023’te Rusya Devlet Nükleer Enerji Kurumu Rosatom’un yan kuruluşu Rusatom Service ile eski nükleer santralin ömrünü 2036’ya kadar uzatacak çalışmalar için 65 milyon dolarlık anlaşma imzalamıştı.
