Ticaret Bakanlığı otomobil piyasasında aldığı önlemlerle vatandaşların hakkını koruyarak fırsatçılığın önüne geçti. 6 ay ve 6 bin km uygulamasıyla başlayan düzenlemeler, bayi ve galerilerin denetimleri ile devam ederken son olarak bireysel satışlara kadar uzandı. Bakanlığın kararlı tutumuyla piyasadaki köpük fiyatlar gerilerken, araç bulunurluğu artışa geçti.
Bakanlığın yoğun şikayetler üzerine ilk olarak devreye aldığı 6 ay ve 6 bin km uygulamasında şu ana kadar binlerce yetkili bayi ve galeriye denetim yapıldı. Devreye alındığı günden bugüne piyasada etkili olan uygulamanın denetim tarihi 1 Ocak 2024’e kadar uzatılırken, bu kapsamda 126 yetkili bayi ve galeriye toplamda 51 milyon 920 bin 782 lira ceza uygulandı.
Bakanlığın attığı ikinci adım ise yetkili bayilerin stokçuluk, elden para alma, aksesuar dayatması, liste fiyatının üzerinde satış ve takasa zorlama gibi yöntemlerine karşı lisans iptali düzenlemesi oldu. Yapılan düzenlemeyle bu suçlardan birini işleyen bayinin 1 yıl süreyle ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapması için gereken lisanslar iptal edildi. Düzenlemenin ardından Haziran, Temmuz ve Ağustos’ta toplam 639 yetkili bayi denetlenerek 14 yetkili bayiye stokçuluk nedeniyle toplam 66 milyon 879 bin lira idari para cezası uygulandı.
Son olarak yapılan mevzuat değişikliği ile ikinci el motorlu kara taşıtlarının, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanması 1 Ocak 2024 tarihine kadar yasaklandı. 15 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme kapsamında, tüm gerçek ve tüzel kişiler ilan verilmesi aşamasında araç satış platformları tarafından uyarıldı. Bu uyarıya rağmen söz konusu yasağa aykırı verilen ilanlar ile ilan verenlere ilişkin bilgiler bakanlığa iletilerek takibi yapıldı. Bu kapsamda, 27 Temmuz 2023 itibarıyla, aykırı ilan girişinde bulunduğu tespit edilen 248 gerçek ve tüzel kişiye toplam 66 milyon 692 bin 450 lira idari para cezası uygulandı.
İlan kısıtlaması düzenlemesinin yürürlüğe girmesinden önce 20 binin üzerinde olan fahiş fiyatlı sıfır araç satışları Bakanlık önlemleri sayesinde 15 Temmuz 2023 tarihinden bugüne önce yüzde 64’lük düşüşle 7 bine arından yüzde 91,61 oranında azalarak 1.759’a düştüğü görüldü. Düşüşte 300 bin liralık ceza etkili oldu.
İkinci el araç pazarı ise son üç aydır 1 milyon adetlerin üzerinde seyrederken yapılan düzenlemelerin etkisiyle yüzde 20 düşerek 800 bin bandına indi. 1 milyon lira ve üzeri olan araçlarda sıfır fiyatının üzerine fahiş fiyat olarak istenen 50-100 bin lira aralığındaki köpük erimeye başladı. Son çeyrekte şişkin fiyatlar tamamen normale dönecek.
Türk otomotiv sanayisi yılın ilk yarısında 905 bin 666 adet toplam araç üretimi yaptı. İç pazar satışları ise rekor üstüne rekor kırarak ilk 7 ayda 668 bin 828 adede ulaştı. Yine aynı dönemde otomotiv sanayi ihracatı ise lokomotif vazifesi görerek 20,1 milyar dolarla ilk sırada yerini aldı. İkinci el pazarı ise ilk 7 ayda toplamda 7 milyona ulaştı.
